اطلاعات كلي برينگ
شرکت رول آرت فعالیت خود را در امور واردات و توزیع انواع برینگ در سال 1354 آغاز نموده و با بیش از سی سال سابقه در این زمینه ارائه دهنده رسمی محصولات SKF , RHB , THK در ایران میباشد
برای کسب اطلاعات بیشتر به سایت شرکت رول آرت وارد شوید
ابعاد در اطلاعات كلي برينگ
سازندگان و مصرفكنندگان برينگ بخاطر مسائلي نظير قيمت، كيفيت و سهولت تعويض به سري خاصي از ابعاد توجه دارند. ابعاد برينگها توسط موسسه جهاني استاندارد ISO تعيين شده است. قطر خارجي رولبــــرينگهاي شعاعـــــي (به استثناي رولبرينگهاي مخروطي) مطابق ســـري 4,3,2,1,0,9,8,7 (به ترتيب افزايش پهنا). ســـــري ارتفــــاع در بـــــرينگهاي كف گرد عبارتست از 2,1,9,7 (به ترتيب صعودي).
جهت استنباط بهتر به نمودار صفحه بعد توجه كنيد.
شمارهايكه بر روي برينگهاي استاندارد قيد شده و برينگ توسط آن شناخته ميشود، عموماً شامل پنج عدد يا تركيبي از چند حرف و عدد است.
رقم اول مشخص كننده نوع برينگ است كه شمـــارههاي مربوطه به همراه شكل برينگها در 1 : بالا آورده شده است. بدينترتيب عدد 3 معرف رولبرينگ مخروطي و عدد 6 معرف بلبرينگ شيار عميق است.
رقم دوم معرف سري پهناي برينگ (در برينگهاي شعاعي) يا ارتفاع آن (در برينگهاي 2 : كف گرد) مطابق استاندارد ISO است.
رقم سوم معرف سري قطر بيروني برينگمطابق استاندارد ISo است. 3:
دو رقم آخر ضربدر عدد 5 معرف قطر داخلي برينگ بر حسب mm است 4,5 :
شمارهايكه بر روي برينگ ثبت شده است 61807 : : مثال
برينگ يك بلبريگ شيار عميق يك رديفه است 6 در اطلاعات كلي برينگ :
پهناي برينگ B مطابق سري 1 استاندارد ISO ساخته شده است 1 :
قطر بيروني D مطابق سري 8 استاندارد ISO ساخته شده است 8 :
شمارهايكه بر روي برينگ حك شده است 30228 : : مثال
برينگ يك رولبريگ مخروطي است 3 در اطلاعات كلي برينگ :
پهناي برينگ (T) مطابق سري 0 استاندارد ISO ساخته شده است 0 :
قطر بيروني برينگ (D) مطابق سري 2 استاندارد ISO ساخته شده است 2 :
قطر داخلي برينگ (d) 5 = 140 mm × 28 : 28
در بسياري موارد يكي از سه رقم سري برينگ حذف ميشود. به همين دليل در روي برينگ به جاي پنج رقم، گاهي چهار و گاهي مواقع سه رقم ذكر ميشود. اعدادي كه در صفحه قبل در داخل پرانتز آورده شدهاند معرف همين نكته است.
مثلاً در بلبرينگي كه با عدد 6012 مشخــص شده است، شماره برينگ مطابق نمودار اوليه بايد 61012 باشد كه در آنها رقم 1 از شماره برينگ حذف شد است.
ذكر اين نكته ضروري است كه قواعد فوقالذكر در حالت كلي صحت داشته و جهت پيبردن به استثنائات به سازنده برينگ مراجعه نمائيد. نام سازندگان برينگ نيز معمولاً بر روي برينگ قيد ميشود. در اينجا چند حالت استثناء در مورد اندازه قطر داخلي برينگ قيد ميشود. همانگونه كه گفته شد در حالت كلي دو رقم سمت راست شماره برينگ در عدد 5 ضرب شده، اندازه قطر سوراخ داخلي بدست ميآيد.
در مورد قطرهاي زير 10mm و 500 ميليمتر به بالا اندازه مستقيماً قيد ميشود (گاهي اوقات همراه با يك /) 511/530 d = 530mm شماره برينگ يا 618/8 d = 8mm شماره برينگ مثال : اندازههاي بين 10mm الي 17mm بصورت كدهاي زير مشخص ميشوند :
00 = 10 mm : 61800 d = 10mm كد
01 = 12 mm : 61901 d = 12 mm كد
02 = 15 mm : 51102 d = 15 mm كد
03 = 17 mm : 1203 d = 17 mm كد
سه اندازه 32,28,22 ميليمتر نيز بدون قاعده ضريب بوده و مستقيماً قيد ميشوند :
: 320/22 d = 22 mm نظير
برينگهايي كه شماره آنها شش يا هفت رقمي است (به جز چند استثناء مثلاً در مورد بلبرينگهاي ايگرگ) معمولاً غير استاندارد بوده و ارقام آن معرف ويژگي يا اندازه خاصي نيست بلكه فقط شماره نقشه برينگ است.
علاوه بر اين شماره، برينگ ممكن است داراي پيشوند يا پسوند نيز باشد كه هر يك معرف مشخصهاي در برينگ است. مثال :
بلبرينگ شيار عميق در يك طرف خود، كاسه نمد لاستيكي دارد 61803 – RS1
بلبرينگ شيار عميق در دو طرف خود، كاسه نمد لاستيكي دارد 61803 – 2RS1
مفاهيــــم پيشــــوندها prefixes و پسوندها Suffixes كه تحت عنـــوان شمـــارههاي تكميلـــي Supplementary designation توسط سازندگان برينگها ارائه ميگردند كه با يكديگر متفاوت بوده و ميبايد بطور جداگانه مورد بررسي قرار گيرند.
تلورانسها در اطلاعات كلي برينگ
Tolerances
دقت ابعاد و كاركرد برينگ نيز بصورت استاندارد درآمده است. در مورد برينگها علاوه بر كلاس نرمال 0 كلاسهاي تلورانس دقيقتر 5,6 نيز در نظر گرفته شدهاند كه اين كلاسها ممكن است با P6 , P5 نمايش داده شوند.
كلاسهاي دقيقتر تلورانسها عبارتند از : PA9B , PA9A , UP , SP , P4A
در قسمت اطلاعات فني مختص هر برينگ محدوده تلورانسهاي دقيق آنها قيد شده كه معمولاً به صورت يك پسوند در جلوي شماره برينگ ظاهر ميشود.
لقي داخلي برينگ در اطلاعات كلي برينگ
Bearing internal clearance
عبارتست از مقدار فضايي كه يك حلقه برينگ ميتواند نسبت به حلقه ديگر در امتداد شعاعي (لقي شعاعي) يا محوري (لقي محوري) حركت داشته باشد.
تشخيص لقي داخلي يك برينگ قبل و بعد از نصب ضروريست. لقي بعد از نصب و در حين كاركرد برينگ بنا به دلايلي نظير انطباق آن بر روي شافت و تفاوت در انبساط حرارتي حلقهها از لقي اوليه (قبل از نصب) كمتر است.
جهت عملكرد مطلوب برينگ، لقي داخلي شعاعي آن از اهميت خاصي برخوردار است. بطور كلي بلبرينگها بايد بدول لقي (لقي صفر) يا حتي با لقي منفي باشند. رولبرينگهاي بشكهاي و استوانهاي بايد هميشه يك مقدار لقي (مثبت) داشته باشند. اين مسئله در مورد رولبرينگهاي مخروطي نيز صدق ميكند، مگر در مواردي نظير برينگهاي پينيون كه صلبيت برينگ اهميت خاص دارد. در اين مورد در قسمت بار اوليه Preload بيشتر توضيح داده شده است.
لقي داخلي كه تحت عنوان نرمال Normal Clearance در جداول آورده شدهاند، مواقعي كاربرد دارند كه شرايط كاري برينگ نرمال باشد. (صفحه قبل).
در شرايط غيرنرمال مثلاً موقعيكه حلقههاي داخلي و بيروني بايد با انطباق تداخلي Interference fits نصب شوند، لقي بايد كم باشد و بالعكس در شرايطي كه دماي كاركرد بالاست لقي بايد بزرگتر از نرمال باشد. اين لقيهاي بزرگتر و كوچكتر از نرمال با پسوندهاي C1 تا C5 در برينگها مشخص ميشوند. (C2 , C1 كمتر از نرمال و C3 , C4 , C5 معرف اندازههاي بزرگتر از نرمال هستند.)
در بلبرينگهاي با تماس زاويهاي كه جهت نصب به صورت دوتايي طراحي شدهاند، رولبرينگهاي مخروطي، بلبرينگهاي تماس زاويهاي دو رديفه و بلبرينگهاي با چهار نقطه تماس، معمولاً مقادير لقي محوري بجاي لقي شعاعي بنا به اهميتي كه دارند قيد ميشوند.
جنس برينگها در اطلاعات كلي برينگ
Material for rolling bearings
كاركرد و ضريب اطمينان برينگها تا حد زيادي به جنس اجزاء متشكله برينگ بستگي دارد.
فولاد حلقهها و اجزاء غلتشي برينگ ذر اطلاعات كلي برينگ
Steels for bearing rings and rolling elements
اين فولادها بايد به حد كافي سخت بوده، مقاومت خستگي و سايش بالا داشته باشد. پايداري ابعادي و ساختاري فولاد نيز در دماي كاري بايد مناسب باشد.
فولادهاي سختكاري عمقي شده در اطلاعات كلي برينگ
Through – hardening steels
اين فولادها غالباً شامل %1 كربن و % 1.5 كروم هستند. در برينگهايي كه مقطع عرضي بزرگ دارند منگنز و موليبدن هم به فولاد اضافه ميكنند.
فولادهاي سختكاري سطحي شده در اطلاعات كلي برينگ
Case – hardening steels
اين فولادها يا كروم – نيكلي هستند يا كروم – منگنز دارند. درصد كربن آنها %0.15 است. تجربه نشان داده است كه عملاً بين فولادهاي سختكاري سطحي شده با آن دسته كه سختكاري عمقي شدهاند از لحاظ طول عمر تفاوتي وجود ندارد. مسئله مهم تميز بودن فولاد و اجراي دقيق فرآيند ساخت آن و نيز طراحي برينگ است.
فولاد در برينگهاي مقاوم در برابر حرارت در اطلاعات كلي برينگ
Steels for temperature – resistant bearings
برينگها معمولاً تا دماي Cْ125+ ميتوانند كاركرد داشته باشند. جهت كاركرد در دماهاي بالاتر، برينگ بايد تحت عمليات حرارتي خاصي قرار گيرد تا دچار تغيير ابعاد نشود. جهت كاربرد برينگ در دماهاي بالاتر از C ْ300 بايد از فولادهاي مخصوص استفاده كرد.
فولاد در برينگهاي مقاوم در مقابل خوردگي در اطلاعات كلي برينگ
Steels for Corrosion- resistant bearings
در برينگهايي كه در محيطهاي خورنده كاربرد دارند از فولادهاي ضدزنگ كرومي يا كروم – موليبدوني استفاده ميكنند. در اين فولادها به علت كاهش سختي، ظرفيت تحمل بار برينگ به اندازه فولادهاي معمول نيست و برينگ تا زماني خاصيت ضدخوردگي خود را حفظ ميكند كه سطح آن خراشيده نشود.
جنس قفسه در اطلاعات كلي برينگ
Material for cages
هدف از قرار دادن قفسه در داخل برينگ جلوگيري از تماس مستقيم اجزاء غلتشي با يكديگر و در نتيجه كاهش گرما و اصطكاك است. كاربرد ديگر آن نگهداري اجزاء غلتشي در موارديست كه برينگ از حلقههاي قابل تفكيك تشكيل شده باشد. در برينگهاي نظير رولبرينگهاي استوانهاي يا سوزني، اجزاء غلتشي را به گونهاي هدايت ميكند تا اصطكاك به حداقل برسد. از استفادههاي ديگر آن نگهداري گريس در داخل برينگ است.
قفسه ممكن است در روي اجزاء غلتشي، حلقه دروني، حلقه بيروني متمركز شود. در سرعتها و شتابهاي بالا، تمركز بر روي حلقه دروني يا بيروني به نوع اول ترجيح داده ميشود.
از آنجائيكه قفسه تحت بارهاي مختلف قرار گرفته و با مواد شيميايي گوناگون تماس دارد انتخاب آن از اهميت خاصي برخوردار است. متداولترين قفسهها از لحاظ جنس به صورت زير طبقهبندي ميشوند :
قفسههاي پليآميدي (فيبري) در اطلاعات كلي برينگ
Polyamide cages
در بعضي از برينگها نظير بلبرينگهاي خود تنظيم با ابعاد كوچك و متوسط، قفسه را از جنس پليآميد تقويت شده با فيبر شيشهاي ميسازند.
تركيبي مناسب از استحكام همراه با خاصيت الاستيكي، تطابق بهتر با گريس، اصطكاك و سايش كمتر ناشي از تماس با اجزاء غلتشي، امكان سرعت بالا در برينگ بخاطر سبك بودن قفسه و دقت ابعادي بالا بخاطر استفاده از روش قالبگيري تزريقي در ساخت آنها، از مزاياي اينگونه قفسهها بشمار ميرود.
از محــدوديتهاي اين نـــــوع قفسه مسئله دمــــا است. اين قفسهها در دماهاي بالاتر از Cْ120 و زير C ْ40 – نبايد مورد استفاده قرار گيرند. از اين قفسهها در خلاء نيز نبايد استفاده كرد.
قفسههاي فولادي در اطلاعات كلي برينگ
Steel cages
نوع پرس شده اين قفسهها در اكثر بلبرينگهاي شيار عميق، رولبرينگهاي بشكهاي و مخروطي كاربرد دارند. اين قفسهها نسبتاً استحكامي بالا و وزن كمي دارند. جهت كاهش اصثكاك و سايش ممكن است تحت عمليات سختكاري سطحي نيز قرار گيرند.
در برينگهاي بزرگ از نوع ماشينكاري شده آنها استفاده ميشود؛ و نيز در موارديكه احتمال تركخوردگي فصلي Season cracking در مورد قفسههاي برنجي وجود دارد؛ از اين نوع قفسه ميشود.
محدوده دماي اين قفسهها تا Cْ300 است و روغنهاي معدني و مصنوعي بر آنها بياثر هستند. در صورت وجود رطوبت خطر زنگزدگي وجود دارد.
محفظههاي فلانژي در اطلاعات كلي برينگ
Flanged bearing housings
سري 7225(00) : اين محفظه جهت كاربرد با بلبرينگهاي خودتنظيم با سوراخ داخلي مخروطي و سري 12(E)K و 22(E)K و رولبرينگهاي بشكهاي سري 222(E)K كه بر روي بوش تبديل سوار ميشوند، طراحي شدهاند. قطر شافت در آنها بايد بين 20 الي 100 ميليمتر باشد. طراحي آنها در دو نوع A : بصورت سه گوش و براي انتهاي شافت و B : بصورت چهارگوش براي شافت گذرا صورت پذيرفته است. برينگ در داخل محفظه امكان جابجايي محوري داشته و تغييرات طول شافت را بخوبي خنثي مينمايد. با استفاده از حلقههاي موقعيت دهنده و فاصلهگذار ميتوان برينگ را در داخل محفظه كاملاً تثبيت نمود. حلقه موقعيت دهنده با FRB و نوع فاصلهگذار با ZW مشخص ميشوند.
سري 1 – 1200(00) : اين سري مخصوص بلبرينگهاي خود تنظيم سري 112(E) با حلقه داخلي كشيده شده طراحي شده است. قطر شافت مورد استفاده بايد در اين سري بين 20 mm الي 60 mm باشد. استفاده از آنها در شرايط كاملاً نرمال از لحاظ سختي كار كه سهولت نصب لازم باشد پيشنهاد شده است.
جنس دو نوع محفظه فوقالذكر از چدن خاكستري است، و كاسه نمد مصرفي آنها از نوع نمدي (felt) است كه نوار آن با محفظه عرضه ميشود. اين نوار قبل از نصب بايد چند دقيقه در روغن داغ غوطهور باشد. دماي كاركرد آنها Cْ-40 الي Cْ+100 و سرعت چرخش آنها تا 4 m/s است. ناهمراستايي مجاز شافت تا ْ0.5 است.
روانكار مناسب در محفظههاي مورد بحث گريس است. مقدار گريس كه بايد در محفظه فراهم باشد از جدول صفحه 281 بدست ميآيد. در صورت نياز به گريسكاري مجدد تحت شرايط سخت از نازل روي محفظه استفاده ميشود. توصيه ميشود بعد از چند بار اضافه نمودن گريس، محفظه را باز نموده، گريس تازه و تميز را با گريس كهنه تعويض نمود.
بار مجاز شعاعي وارد بر محفظه به قدرت تحمل بار محفظه ربطي نداشته، بلكه اين امر مربوط به قدرت تحمل بار برينگ و پيچها ميگردد.
ظرفيت تحمل بار محوري به جهت بار بستگي دارد. اگر بار به فلانژ اعمال شود، اين ظرفيت، به اندازه تحمل بار برينگ خواهد بود در خلاف اين جهت، قدرت پيچهاي درپوش محفظه ظرفيت را تعيين ميكند.
مقادير گريس براي پر كردن اوليه محفظه
Flanged bearing housings
For bearings with adapter sleeve
da 20-60 mm
ساچمهها، غلتكهاي استوانهاي و غلتكهاي سوزني
Balls, cylindrical rollers, needle rollers
اين اجزاء غلتشي در برينگها، بصورت مجزا نيز عرضه ميشوند زيرا به اين صورت نيز مصرف دارند. مثلاً از ساچمه در اتصالات كاسه ساچمهاي، ميل راهنماي ماشينآلات، سيستمهاي قفل كننده و سوپاپهاي ساچمهاي استفاده ميشود.
ساچمهها در اطلاعات كلي برينگ
Balls
ساچمهها معمولاً از جنس فولاد كربن بوده و در درجه سختيهاي مختلف مطابق جدول ذيل توليد ميشوند.
ساچمههايي از جنسهاي ديگر نظير فولادهاي ضدزنگ، برنج و برنز نيز توليد ميشوند.
نمونه جدول مشخصات ساچمهها در اطلاعات كلي برينگ
Steel balls
Dw 0.4-250 mm
غلتكهاي استوانهاي در اطلاعات كلي برينگ
غلتكهاي مزبور عموماً از فولاد كربن كرومي بوده و سختي آنها بين 58 الي 65 HRC است. در طراحي استاندارد، غلتكها سطح استوانهاي داشته كه در دو طرف در انتها جهت اجتناب از تنشهاي لبهاي كمي حالت برجستگي پيدا ميكند. بعضي از غلتكها در انتهاي خود داراي يك گودي كم عمق (حدود 0.5 mm) و به قطر 0.5 mm دارند. اين طراحي با پسوند D مشخص ميشود.
غلتكهاي سوزني در اطلاعات كلي برينگ
غلتكها از جنس فولاد كربن كرومي بوده و سختي آنها تا 58 تا HRC65 است. دو طراحي مختلف آنها: يكي با انتهاي قوسي شكل (پسوند B) و ديگري با انتهاي تخت و مسطح (پسوند BF) توليد ميشوند. نظير غلتكهاي استوانهاي، انتهاي اين نوع غلتكها نيز در دو انتها جهت اجتناب از تنشهاي لبهاي داراي برجستگي است.
نمونه جدول مشخصات غلتكهاي استوانهاي در اطلاعات كلي برينگ Cylindrical rollers
Dw 3-40 mm
نمونه جدول مشخصات بوشهاي كششي در اطلاعات كلي برينگ
Withdrawal sleeve
d1 145 – 240 mm
نمونه جدول مشخصات بوشهاي تبديل در اطلاعات كلي برينگ
Adapter sleeves
d1 125-500 mm
نمونه جدول مشخصات واشرهاي قفلي در اطلاعات كلي برينگ
Locking washers
d 10-280 mm
نمونه جدول مشخصات مهرههاي قفلي در اطلاعات كلي برينگ
KMT lock nuts
3 × 0.75 – M 200 × M 10
نمونه جدول مشخصات مهرههاي KMTA
KMTA lock nuts
3 × 1.5 – M 200 × M 25
مهرههاي قفلي KMTA, KMT
KMT and KMTA lock nuts
با اين مهرهها، برينگ بر روي شافت بطور ساده و موثر تثبيت ميگردد. اين مهرهها داراي سه پين قفل كننده برنجي هستند كه در فواصل مساوي بر روي مهره تعبيه شدهاند. اين پينها توسط پيچهاي بيسر به شافت پرس شده از شل شدن مهره جلوگيري ميكنند.
مهـــــرههاي مـــزبور از جنس فولاد مقاوم بوده، سطح آن فسفاته و روغنكاري شده است. جا زدن و درآوردن آنهـــــا نيز با وجود شكافهاي موجود در سطح، با استفاده از آچار گلويي خاردار Hook spanner و آچار گلويي سنگين Impact spanner براحتي امكانپذير است.
در موقع درآوردن مهره بايد بخاطر داشت كه پينها حتي بعد از شل كردن پيچها هنوز به شافت پرس شدهاند. با زدن چند ضربه به پيچها، پينها شل شده و درآوردن مهره امكانپذير ميگردد.
واشرهاي فاصلهگذار و درزگير در اطلاعات كلي برينگ
Sealing and spacing washers
واشرهاي درزگير با آببند كه با Z مشخص ميشوند، تشكيل كاسهنمدهاي مارپيچي شكل را ميدهند كه از كارآيي زياد برخوردارند. كارآيي آنها به تعداد طراحي واشرها بستگي دارد. توليد آنها در دو نوع استاندارد و توپر Flocked انجام ميشود. بسته به درجه آلودگي محيط و فواصل رانكاري موردنياز تا چهار سري از اين واشرها را كنار هم نصب ميكنند. اين واشرها با ساير كاسه نمدها نيز بصورت تركيبي بكار ميروند.
اگر به روانكاري برينگي كه در دو طرف آن واشر درزگير نصب شده است، نياز باشد، استفاده از يك دست واشر فاصلهگذار ZW باعث ايجاد يك مسير آزاد جهت عبور گريس و رسيدن آن به برينگ ميشود. يك دست واشر فاصلهگذار شامل يك واشر براي نصب در داخل سوراخ محفظه و يكي بر روي شافت ميشود.
استفاده از واشرهاي درزگير توپر در موارديكه نياز به حفاظت برينگ در برابرمواد اضافي خشك نظير خاك، ماسه و سيمان و نظاير آنها باشيم و يادر موارديكه به علت كمبود فضا قادر به استفاده از چند سري واشرهاي استاندارد نباشيم، مقرون به صرفه است.
واشرهاي درزگير استاندارد در مواردي نظير تسمه نقاله بكار ميروند. يك دست واشر شامل يك واشر شافت و يك واشر محفظه ميشود. جنس آنها فولادي بوده ضمن فسفاته شدن، توسط مواد محافظ روكش ميشوند. سطح بيروني واشر محفظه سطح داخلي واشر شافت جهت نيل به يك انطباق سفت، حالت مخروطي دارند.
واشرهاي توپر داراي يك واشر پلاستيكي نازك نيز هستند كه از جنس پليآميدي مقاوم در برابر سايش ميباشد.
واشرهاي فاصلهگذار نيز فولادي بوده و ضمن فسفاته شدن توسط مواد محافظ روكش ميشوند.
محل نصب واشرهاي درزگير در داخل محفظه بايد بقدر كافي عريض باشد بطوريكه حدوداً 1 mm بين واشر و جداره محفظه فاصله باشد.
قبل از نصب واشرها، فضاهاي خالي بين دو واشر در يك دست آن بايد توسط گريس ضدآب و ضدزنگ پر شود. سطوح داخلي و بيروني آنها هم كمي گريسكاري شوند. جهت ممانعت چرخش واشرها ميتوان از وسايلي نظير بوش استفاده كرد.
در اشكال 5 تا 8 صفحه مقابل چند مثال از ترتيب قراردهي واشرهاي فوقالذكر آورده شده است.
نمونه جدول مشخصات واشرهاي آببند و فاصله پركن در اطلاعات كلي برينگ
Sealing and spacing washers
d 10-80 mm