مراحل توليد گاز

مراحل توليد گاز

“پردازش گاز نيز همانند خود علم شيمي قدمت بسياري دارد، با استفاده از اين فرايند مي‌توان عناصر تشكيل دهنده هوا يعني اكسيژن، هيدروژن، نيتروژن و … را از يكديگر جدا كرد.”

دي اكسيدكربن و نيتروژن به عنوان عناصر تشكيل دهنده اتمسفر براي اولين بار توسط چيني‌ها در قرن هشتم شناسايي شد. اين دو كشف به عنوان جهش بزرگي در اين فرايند محسوب مي‌شوند.

با نگاهي ساده به اين تاريخچه متوجه مي‌شويم كه چيني‌ها اولين افرادي بودند كه در اوايل قرن نهم از گاز قابل احتراق استفاده كردند. آنها در آن زمان از گاز طبيعي استفاده مي‌كردند و آنرا به داخل لوله‌هاي ساخته شده از ني خيزران وارد مي‌كرده و براي روشنايي استفاده مي‌كردند و همچنين استفاده از گاز زغال‌سنگ نيز در اواسط قرن نوزدهم در انگلستان آغاز شد. بعد از اين ابداعات در طي مدت كوتاهي شركت‌هاي گاز پديدار شدند و گاز را بطور عمده براي اهداف تجاري توليد كردند.

تصفيه گاز در مراحل توليد گاز

گاز به روش‌هاي گوناگوني استفاده مي‌شود، با اين وجود گازي كه از زيرزمين خارج مي‌شود به طور طبيعي نسبت به چيزي كه ما استفاده مي‌كنيم خيلي متفاوت است. مراحل تصفيه گاز در بسياري جهات نسبت به تصفيه و پالايش منابع طبيعي ديگر مثل نفت‌خام از پيچيدگي كمتري برخوردار است اما تصفيه آن قبل از استفاده به همان اندازه ضرورت دارد.

كارخانه‌هاي جداسازي هوا در مراحل توليد گاز

كارخانه‌هاي جداسازي هوا، سيستم‌هايي هستند كه عناصر تشكيل دهنده هوا مثل اكسيژن و آرگون را از يكديگر جدا مي‌كنند. اگرچه ممكن است تفاوت‌هاي گوناگوني در مراحل تصفيه گاز وجود داشته باشد اما تمام كارخانه‌هاي جدا كننده گاز را مي‌توان به دو دسته طبقه‌بندي كرد:

• · كارخانه‌هاي گاز برودتي. در اين روش براي جداسازي عناصر تشكيل دهنده هوا و بدست آوردن محصول نهايي از درجه حرارت‌هاي خيلي پايين استفاده مي‌شود. اين روش مقرون به صرفه‌ترين روش براي جداسازي گاز است و معمولاً براي توليد گاز با درجه خلوص خيلي بالا و در اندازه‌هاي خيلي زياد استفاده مي‌شود.
• · كارخانه‌هاي غير برودتي. در روش غير برودتي، فرآورده‌هاي گازي با استفاده از روش جداسازي و در دماي محيط توليد مي‌شوند. در اين روش براي جداسازي گازها از تفاوت بين جرم، اندازه و ساختار مولكولي گازها استفاده مي‌شود.

در حال حاضر تمركز اصلي بازار بيشتر به توليد سيستم‌هاي مستقل جداسازي هوا است و همچنين در كارخانه‌هاي صنعتي گاز بيشتر به ارتقاء طرح و شيوه عملياتي تمركز مي‌شود. در بعضي موارد، اين به معني انجام پروژه‌هاي كاري واقعي و در بعضي موارد فقط به معني ارائه طرح، مهندسي و نظارت است.

كارخانه‌هاي گاز برودتي Cryogenic Gas Plants

در سناريوي بازار امروز، جداسازي هوا به روش برودتي به عنوان مقرون به صرفه‌ترين تكنولوژي براي كارخانه‌هاي بزرگتر و براي توليد اكسيژن و نيتروژن با درجه خلوص خيلي بالا شناخته شده است. روش برودتي تنها تكنولوژي براي توليد محصولات مايع است.

جداسازي هوا به روش برودتي به عنوان روش سنتي براي توليد گازهاي نيتروژن و اكسيژن است.

در اين تكنولوژي براي تفكيك عناصر تشكيل دهنده هوا از يكديگر لازم دماي هوا تا صدها درجه زير صفر كاهش يابد.

انتخاب طرح “سيستم‌هاي تفكيك گاز” به مقدار محصولات گازي مورد نياز كارخانه بستگي دارد، مثلاً يك كارخانه ممكن است فقط به نيتروژن نياز داشته باشد و يا هم به نيتروژن و اكسيژن، و يا هم به نيتروژن، اكسيژن و آرگون نياز داشته باشد. عوامل ديگري كه بر انتخاب تأثير دارند شامل فشارهاي تحويل، درجه خلوص مورد نياز و اينكه آيا محصول بايد به شكل مايع توليد شود يا نه.

انواع متفاوتي از سيستم‌هاي جداسازي هوا وجود دارد كه براي توليد گاز صنعتي مورد استفاده قرار مي‌گيرند. روش برودتي يكي از رايج‌ترين و قابل قبول‌ترين روش‌هايي است كه در كارخانه‌هاي بزرگ يا متوسط براي توليد نيتروژن، اكسيژن و آرگون به شكل محصولات مايع يا گاز استفاده مي‌شود.

تقريباً تمام روش‌هاي جداسازي برودتي با مراحل يكساني شروع مي‌شود. با اين وجود، انرژي مورد نياز براي به راه‌اندازي سيستم‌ها به نوع تركيب محصول و درجه خلوص مورد نياز بستگي دارد.

بعضي از طرح‌ها هزينه سرمايه را به حداقل مي‌رسانند، بعضي‌ها استفاده انرژي را كاهش مي‌دهند، بعضي ديگر بازيافت توليد را به حداكثر مي‌رسانند و در بعضي ديگر عمليات با انعطاف‌پذيري بيشتري انجام مي‌شود. مراحل گوناگوني كه در تمام انواع روش‌هاي برودتي وجود دارد، شامل:

• · تصفيه (filtering) و فشرده سازي هوا

اين فرايند با استفاده از يك كمپرسور چند مرحله‌اي كه بازدهي بالايي دارد انجام مي‌شود آب تقطير شده همزمان با فشرده سازي و سپس خنك‌سازي هوا از آن عبور داده مي‌شود.

• · خنك‌كاري در مراحل توليد گاز

سپس هواي فشرده از مبدل‌هاي حرارتي آب خنك و هواي خنك عبور داده مي‌شود و دماي آن تا دماي محيط كاهش مي‌يابد.

• · خارج كردن ناخالصي‌ها در مراحل توليد گاز

در مرحله بعدي بخار آب باقي مانده دي‌اكسيد كربن از جريان هوا خارج مي‌گردد.

• · سرد كردن جريان هوا تا دماي سرمازي در مراحل توليد گاز
• · تقطير كردن در مراحل توليد گاز

در برج‌هاي تقطير عناصر تشكيل دهنده هوا از يكديگر جدا مي‌شوند. اين كار در اصل توسط دستگاه جداساز بخصوصي انجام مي‌گيرد كه عمدتاً اين دستگاه شامل برج بالايي و پاييني و مبدل‌هاي حرارتي ويژه‌اي مي‌باشد.

• · گرم كردن محصولات گازي و گازهاي خروجي زائد در مراحل توليد گاز

محصولات گازي و جريان‌هاي گازهاي خروجي زائد كه از برج‌هاي جدا كننده هوا خارج شده‌اند مجدداً به مبدل‌هاي حرارتي باز گردانده مي‌شوند.

بعد از اين مرحله محصول نهايي كه نيتروژن / اكسيژن مايع است توليد مي‌شود كه سپس به مخزن ذخيره وارد مي‌شود. سپس نيتروژن و اكسيژن شكل مايع با استفاده از كاميونهاي تانكردار بين مشتريان توزيع مي‌شود.

كارخانه هاي گاز غير برودتي Non Cryogenic Gas Plants

تكنيك هاي غير برودتي در دهه 1970 بوجود آمد. در صنايعي كه به اكسيژن  و نيتروژن در مقياس كوچكي نياز دارند روش هاي غير برودتي مي تواند جايگزين خيلي مناسب و مقرون به صرفه اي به جاي كپسول هاي گاز پرفشار يا خريداري محصولات مايع فله اي باشد روش هاي psa و سيستم غشايي بيشتر مورد توجه قرار گرفته اند و بطور پيوسته براي توليد گاز در مقياس كوچكتر و در محل كارخانه ها استفاده مي شود .در فرايند سرماسازي غير برودتي از ويژگي هاي فيزيكي گازها استفاده مي شود وبدين ترتيب عناصر تشكيل دهنده ي هوا دردماي معمولي جدا شده و تصفيه مي شود  و فرآورده هاي باارزش تجاري توليد مي گردد . در مواقعي كه به محصولات با كيفيتي نياز است ويا اينكه به توليد در مقياس بالا نيازي نيست اين نوع روش جداسازي مي تواند مناسب ومقرون به صرفه باشد . سيستم هاي غير برودتي را مي توان به چند دسته تقسيم كرد :

 ( برآشامندگي توسط نوسان فشار ) Psa در مراحل توليد گاز

سيستم psa اولين روش غير برودتي بود كه براي توليد اگسيژن يا نيتروژن در سطح تجاري استفاده شد . دستگاه هاي psa از غربال هاي مولكولي كربن و زيوليت براي توليد نيتروژن و اكسيژن استفاده مي كنند .بدين ترتيب كه هوارا از مخزن هايي كه حاوي يك يا چند ماده جاذب است عبور مي دهد.

محصول مورد نيازتوسط اين جاذب جذب مي شود و عناصر باقي مانده از سيستم خارج مي گردد

 (برآشامندگي توسط نوسان خلع ) Vsa در مراحل توليد گاز

سيستم vsa بطور رايج در مولد هاي اكسيژن براي توليد اكسيژن با كيفيت پايين خصوصا با درجه خلوص %95 تا 90 استفاده مي شود . مراحل اين سيستم  vsa تقريبا مشابه مراحل psa است با اين وجود فرايند جداسازي در دامنه فشار متفاوتي صورت مي گيرد . بر طبق اظهارات كارشناسان اگر ميزان توليد از 30  تا 20  تن در هر سال بيشتر باشد سيستم هاي vsa نسبت به psa مقرون به صرفه تر هستند .

سيستم هاي غشايي نيتروژن در مراحل توليد گاز

اگر به دنبال سيستمي هستيد كه مصرف انرژي پاييني داشته باشد قابل اطيمنان بوده و مراقبت ونگهداري آن ساده باشد دستگاه جداساز غشايي نيتروژن بهترين انتخاب است اين سيستم به طور رايج براي توليد در اندازه هاي با لاتر استفاده مي شود و از لوله هاي گروهي كه از پليمر هاي بخصوصي ساخته شده است استفاده مي كند . تركيب بندي اين لوله ها مشابه مبدل حرارتي پوسته عشايي است .

هنگام انتخاب يك تكنولوژي مناسب عوامل متعددي را بايد در نظر بگيريد از جمله حجم مورد نياز ، درجه خلوص مورد نياز ، پيوستگي عرضه ، دماي پايين ، موقعيت مشتري و غيره . اگر چه سيستم هاي psa ،vsa وvpsa هنگام جذب سطحي گازها توسط مواد بخصوص براي توليد و جداسازي گازهاي مورد نظر داراي تفاوت هاي مي باشند ولي كل سيستم فيزيكي در آنها مشابه است .

ضوابط ايمني جداسازي هوا در مراحل توليد گاز

تمام افرادي كه در كارخانه‌هاي جداسازي هوا كار مي‌كنند بايد كاملاً احتياط كنند و نكات ايمني را رعايت كنند.

اقدامات احتياطي در مراحل توليد گاز

• · تمام اتصالات، شيرها و قطعات مختلف را قبل از نصب با اتيلن Tricolr يا كلريد تتراكربن بشوييد.
• · اجازه ندهيد كه استيلن يا گازهاي اشتعال‌پذير ديگر در مجاورت مجراي ورودي هواي دستگاه قرار گيرند.
• · شيرهاي اكسيژن، رگلاتورها، وسيله‌هاي اندازه‌گيري يا اتصالات را با روغن يا هر ماده ديگري روغن‌كاري نكنيد.
• · سيم‌هاي الكتريكي را به دستگاه يا لوله‌ها نبنديد.
• · هنگام تخليه اكسيژن مايع يا مايع غليظ از مجراهاي تخليه، شيرها يا لوله‌ها بايد شيرها را به آرامي باز كنيد تا از پاشيده شدن مايع اجتناب شود.
• · بخار اكسيژن سرد را تنفس نكنيد.
• · از گذاشتن مواد جامد يا مايع به داخل مخزن اكسيژن مايع به منظور مشاهده تأثير مايع سرد اجتناب كنيد زيرا اين كار باعث ريخته شدن اكسيژن مي‌شود.
• · از تراوش اكسيژن مايع بايد اجتناب شود خصوصاً در مجاورت ماشين‌آلات روغن‌كاري شده، آسفالت خياباني، سطوح بتوني كه داراي اتصالات قير نفتي هستند يا در مواردي كه اكسيژن مايع مي‌تواند به فاضلاب‌ها وارد شود.
• · كپسول‌هاي گاز بايد در محل‌هاي سرپوشيده ذخيره شوند و نبايد در معرض درجه حرارت‌هاي زياد قرار گيرند.
• · تمام تركيباتي كه در تماس مستقيم با مواد شيميايي هستند بايد در برابر نور خورشيد و مواد شيميايي مقاوم باشند و بتوانند در مقابل حداكثر فشارهاي موجود مقاومت كنند.
• · يك ديگ بخار با ظرفيت 0.7 kg/ cm2g همچنين ممكن است در مواقع انفجار نسبت به يك مخزن كوچك با ظرفيت 220 kgs/cm2 مخرب‌تر باشد به اين علت كه از فلز بيشتري در آن استفاده شده است.

• · همچنين قرار دادن سيال‌ها در فشارهاي خيلي بالا و حركت كردن با سرعت خيلي بالا نيز خطرناك است. هنگام كار با اين كارخانه‌ها بايد ماسك صورت و دستكش‌هاي ايمني استفاده شود.
• · به منظور كنترل محل‌هاي انجماد و سطح مايع بايد حداقل هفته‌اي يكبار درجه حرارت مخزن سرد كنترل گردد.

ضوابط ايمني دستگاه تفكيك اكسيژن Oxygen Plant Safety Norms

تمام افرادي كه در كارخانه‌هاي اكسيژن كار مي‌كنند بايد كاملاً احتياط كنند و نكات ايمني را رعايت كنند.

اقدامات احتياطي در خصوص كار با دستگاههاي تفكيك اكسيژن

• · نبايد اجازه داده شود كه روغن يا گازها با هواي فشرده يا هيدروژن مايع تماس پيدا كنند. اين تماس ممكن است باعث انفجار گردد.
• · تمام اتصالات، شيرها و قطعات دستگاه اكسيژن را قبل از نصب با استفاده اتيلن Tricolor يا كلريد تتراكربن كاملاً بشوييد.
• · شيرها، رگلاتورها (دريچه‌هاي تنظيم)، وسيله‌هاي اندازه‌گيري يا اتصالات را با روغن يا هر ماده ديگري روغن‌كاري نكنيد.
• · هيچگاه لوله اكسيژن ديگري را به رزوه‌هاي لوله اكسيژن متصل نكنيد به جز در مواقعي كه توسط سرويس اكسيژن تاييد شده باشد، معمولاً اتصالات لوله داراي گريس هستند كه براي روغن‌كاري استفاده مي‌شود و گاهي اوقات آتش خواهند گرفت.
• · مصرف روغن براي روغن‌كاري كمپرسور و دستگاه اكسپندر بايد مرتباً كنترل شود، هر گونه مصرف اضافي بايد فوراً مورد بررسي قرار گيرد و علت آن تصحيح گردد.

برگه راهنماي MSDS در مراحل توليد گاز

شناسايي محصول در مراحل توليد گاز

نام محصول: اكسيژن

فرمول محصول: O₂

حالت: گازي

تركيب و اطلاعات

ماده/ آماده‌سازي: ماده

عناصر تشكيل دهنده/ ناخالصي‌ها: شامل تركيبات شيميايي و ناخالصي‌هاي ديگر نيز مي‌باشد.

Cas NR: OTI 82-447

Eec NR: (FROM EINECS): 2319569

ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي

رجوع شود به پيوند…

ويژگي‌هاي گاز- اكسيژن

تشخيص خطر

سنجش‌هاي NFPA (مقياس 0-4): =0 واكنش‌پذيري =0 آتش =3 سلامت

نگاهي اجمالي به وضعيت‌هاي اضطراري: اكسيژن گازي بي‌رنگ، بي‌بو و اكساينده است. مهمترين خطر رها سازي اين گاز به علت قدرت اكسيدكنندگي آن است كه مي‌تواند تا اندازه زيادي سرعت سوختن را افزايش دهد.

پرسنل خدمات اضطراري هنگام نزديك شدن به محلي كه اكسيژن در آنجا پخش شده است بايد كاملاً احتياط كنند زيرا امكان آتش‌سوزي شديد وجود دارد.

قرار گرفتن در معرض گاز اكسيژن در غلظت‌هاي بالا باعث تحريك سيستم تنفسي مي‌شود سطح اكسيژن در هوا بايد بالاتر از 19.5% و پايين‌تر از 23.5% باشد. غلظت بالاي اكسيژن در هواي باز باعث تسريع احتراق مي‌شود و احتمال آتش‌سوزي و انفجار مواد قابل احتراق را افزايش مي‌دهد.

مسير ورود: تنفس، پوست، تماس با چشم.

تأثيرات قرار گرفتن در معرض اكسيژن بطور شديد در مراحل توليد گاز

تنفس: ممكن است باعث مشكل تنفسي، درد سينه، سرفه، آسيب‌ديدگي ريه، و سوزش گلو گردد. اگر شخص به مدت طولاني در معرض غلظت بالايي از اكسيژن قرار گيرد سيستم اعصاب مركزي‌اش تحت فشار قرار مي‌گيرد. علائم آن شامل: سردرد، سرگيجه، خواب‌آلودگي، عدم تعادل، نامفهوم حرف زدن، سرگيجه و بي‌هوشي.

تماس با چشم: هيچ اثر بدي ندارد.

تماس با پوست: هيچ اثر بدي ندارد.

خوردن: احتمال خيلي اندكي وجود دارد كه اكسيژن از اين راه وارد بدن شود.

تأثيرات رشدي: كمبود اكسيژن در مدت حاملگي باعث ايجاد با هنجاري‌هايي در انسان و حيوانات آزمايشگاهي مي‌شود.

اثرات قرار گرفتن در معرض اكسيژن در كوتاه‌مدت در مراحل توليد گاز

تنفس: عصبانيت، تغيير در درجه حرارت بدن، سرگيجه، اختلال در تنفس، ضربان نامرتب قلب، گيجي، توهم، ايجاد درد در اندام‌هاي انتهايي دست و پا، لرزش.

تماس با چشم: باعث تار شدن چشم مي‌شود.

تماس با پوست: تاول و سرمازدگي

خوردن: گاهي اوقات باعث سرمازدگي مي‌شود، در غير اينصورت احتمال خوردن مقادير زيادي از اكسيژن وجود ندارد.

كمك‌هاي اوليه

تنفس: تنفس مداوم اكسيژن با غلظت بالاتر از 15% ممكن است باعث سرگيجه و مشكلات تنفسي گردد. اگر اين تأثيرات نامطلوب ايجاد شده شخص را به فضاي باز منتقل كنيد. مراقبت‌هاي پزشكي را دنبال كنيد.

تماس با پوست: اگر سرمازدگي يا يخ‌زدگي روي پوست پديدار شد، سريعاً آن را در آب ولرم قرار دهيد از آب داغ استفاده نكنيد. اگر آب ولرم در دسترس نداريد قسمت‌هاي آسيب ديده را به آرامي در پتويي بپيچيد. سريعاً در پي مراقبت‌هاي پزشكي باشيد.

تماس با چشم: اگر چشم با اكسيژن مايع تماس پيدا كرد فوراً چشم‌ها را حداقل به مدت 15 دقيقه با آب بشوييد. سپس مراقبت‌هاي پزشكي را انجام دهيد.

خوردن: در صورت خوردن مقدار زيادي اكسيژن سريعاً به پزشك مراجعه كنيد.

اقدامات آتش‌نشاني

خطرات بخصوص: اكسيژن گازي اكسيد كننده است و به احتراق كمك مي‌كند. اگر مخزن اكسيژن در مجاورت آتش قرار گيرد منفجر خواهد شد. غيرقابل اشتعال است.

احتراق خطرناك: اصلاً

مواد مناسب براي خاموش كردن آتش: مواد شيميايي خشك معمولي، دي‌اكسيد كربن و تمام شعله خاموش‌كن‌هاي ديگر. در مواقع آتش‌سوزي‌هاي بزرگ از كف صابون به همراه اسپري آب استفاده كنيد.

روش‌هاي بخصوص: در صورت امكان، جريان توليد را متوقف كنيد. مخزن را از محل دور كنيد يا از يك موقعيت مناسب آن را با آب سرد كنيد.

اقدامات بخصوص: به دستگاههاي تنفسي نياز است. آتش‌نشان‌ها بايد ماسك‌هاي تنفسي داشته باشند. كاركنان را بايد از محل دور كرد.

درجه حرارت احتراق خود به خود: غيرقابل اعمال

حد اشتعال‌پذيري پاييني: غيرقابل اعمال

حد اشتعال‌پذيري بالايي: غيرقابل اعمال

حساسيت نسبت به برخورد مكانيكي: از برخورد اشياء به مخزن اجتناب كنيد.

انرژي مورد نياز براي انفجار: مخزن سربسته اگر در معرض گرماي زيادي قرار گيرد به علت فشار وارده منفجر خواهد شد. كپسول‌ها همگي به دستگاههاي فشارشكن مجهز هستند با اين وجود اگر در معرض آتش قرار گيرند امكان انفجار آنها وجود دارد.

اقداماتي در خصوص جلوگيري از خطرات تصادفي

اقدامات احتياطي كاركنان: محل را تخليه كنيد. از تهويه مناسب هوا اطمينان حاصل كنيد. منبع‌هاي احتراق را ايمن كنيد. به مواد ريخته شده دست نزنيد. در صورت امكان و بدون اينكه براي كاركنان خطري ايجاد شود محل تراوش را متوقف كنيد.

اقدامات احتياطي محيطي: از ايجاد هر گونه نشتي جلوگيري كنيد. از وارد شدن مايع به داخل فاضلاب، زيرزمين‌ها و يا هر محلي كه تجمع اين مايع مي‌تواند خطرناك باشد، جلوگيري كنيد.

روش‌هاي پاكيزه سازي: تهويه محل

كنترل و ذخيره

شيوه‌هاي كنترل: از روغن يا گريس استفاده نكنيد. شيرها را به آرامي باز كنيد تا از فشار ناگهاني جلوگيري شود. از ايجاد هر گونه خسارت فيزيكي به سيستم ممانعت كنيد. از گازهاي قابل اشتعال و مواد اشتعال‌پذير ديگر جدا كنيد. از تهويه كافي استفاده كنيد. اگر هر گونه نشتي وجود دارد شير جريان مايع را ببنديد، سيستم را تخليه كنيد و محل نشتي را تعمير كنيد.

شرايط مورد نياز براي ذخيره: در محل خشك و سرد ذخيره كنيد. در بيرون يا در يك ساختمان مجزا ذخيره كنيد. بدور از منبع احتراق و نور خورشيد مستقيم ذخيره كنيد. محل ذخيره نبايد در نزديكي آسانسورها، سالن‌ها يا باراندازها باشد. كپسول‌ها را روي زمين نكشيد يا غلت ندهيد. اجازه ندهيد كپسول‌ها به يكديگر برخورد كنند. بعد از استفاده شير اصلي كپسول را ببنديد و كلاهك آن را بگذاريد.

محافظت از كاركنان در برابر قرار گرفتن در معرض گاز در مراحل توليد گاز

حد قرار گرفتن در معرض گاز: هيچ محدوديتي وجود ندارد.

تهويه: يك سيستم تهويه براي گاز خروجي فراهم آوريد. اطمينان حاصل كنيد كه اين سيستم با حدود كاربردي قرار گرفتن در معرض گاز مطابقت داشته باشد.

محافظت از چشم: در مورد گاز، به هيچ گونه مواظبتي نياز نيست، اما توصيه مي‌شود در مورد مايع، از عينك ايمني استفاده كنيد. در هنگام كار نبايد از لنز استفاده كنيد. هميشه در هنگام كار بايد، محلول شستشوي چشم و همچنين دوش آب در محل وجود داشته باشد تا در مواقع اضطراري استفاده شود.

لباس: در مورد گاز، نيازي به لباس محافظ وجود ندارد. در مورد مايع، لباس عايق سرد و محافظ به تن كنيد.

دستكش: از دستكش عايق استفاده كنيد.

انواع مواد محافظ: چرم

كفش: كفش‌هاي ايمني بر طبق ضوابط و استانداردهاي محلي.

ماسك تنفس: اگر به طور پيوسته در معرض غلظت‌هاي بالاي اكسيژن قرار داريد ممكن است كه به ماسك تنفس نياز پيدا كنيد. قبل از استفاده نكات ايمني را در نظر بگيريد.

پايداري و واكنش‌پذيري در مراحل توليد گاز

واكنش‌پذيري: مقاوم در فشار و درجه حرارت‌هاي معمولي

مواردي كه بايد اجتناب شود: از تماس با مواد قابل احتراق اجتناب كنيد. مخزن‌ها اگر در معرض گرما قرار گيرند ممكن است منفجر شوند.

مواد ناسازگار: مواد قابل احتراق، هالوكربن‌ها (halo carbons)، فلزات، احيا كننده‌ها، آمين‌ها، نمك‌هاي فلزي، مواد اكسيد كننده

تجزيه خطرناك: محصولاتي كه دچار تجزيه حرارتي مي‌شوند: محصولات تجزيه شونده گوناگون

پوليمريزاسيون (هم پيوندي): احتمال هم پيوندي وجود ندارد.

اطلاعات سم‌شناسي در مراحل توليد گاز

خطرات احتمالي بنابر اطلاعاتي كه در اين زمينه وجود داشته است، مطالعاتي كه روي حيوانات انجام گرفته است، يا از نتايج حاصله از مطالعات تركيبات مشابه ارائه مي‌گردد.

در زير بعضي از اصطلاحات مربوطه تعريف شده است.

LD50- دز كشنده (جامد و مايع) كه 50% از حيواناتي كه در معرض آن قرار مي‌گيرند را مي‌كشد.

LC50- تراكم كشنده (گاز) كه 50% از حيواناتي كه در معرض آن قرار مي‌‌گيرند را مي‌كشد.

PPM- چند قسمت در ميليون

Mg/m3 ميزان تراكم ماده برحسب وزن در هر حجم از هوا

Mg/kg مقدار ماده، برحسب وزن

اطلاعات اكولوژيكي در مراحل توليد گاز

اين محصول هيچ‌گونه خسارت اكولوژيكي وارد نمي‌كند

مسائل مربوط به دفع و تخليه

گاز در هوا پراكنده خواهد شد. كپسول‌ها بايد به كانتينر اصلي برگردانده شوند، بايد كاملاً داراي برچسب باشند و كلاهك محافظ شير در جاي خودش قرار گرفته باشد. هيچگاه اين گاز را در محلي كه تجمع آن خطرناك است تخليه نكنيد. در خصوص هر گونه راهنمايي با فروشنده تماس بگيريد.

اطلاعات مربوط به حمل و نقل در مراحل توليد گاز

UN NR: 1072

CLASS/ DIV: 2.2

SUBSIDIARY RISK: 5.1

ADR/ RID ITEM NR: 2.1a

ADR/ RID HAZARD NR: 25

TERRRACD NR: 842

LABEIING ADR: Lable2: non- flammable

Non- touic Gas. Lable 5: fire intensifying risk

ضوابط ايمني كارخانه نيتروژن Nitrogen Plant Safety Norms

تمام افرادي كه در كارخانه با هواي نيتروژن در ارتباط هستند بايد كاملاً احتياط كنند و نكات ايمني را رعايت كنند.

اقدامات احتياطي در خصوص كنترل كارخانه نيتروژن

• · در مواقع قطع برق موتور مكانيسم ترمز آن (braking mechanism) از كار مي‌افتد و اين باعث تسريع سرعت ماشين مي‌شود. براي جلوگيري از ايجاد چنين ذخيره هوايي بايد موتور را خاموش كرد.
• · تصفيه نيتروژن در زير استوانه (Cylinder) و در محفظه‌اي انجام مي‌گيرد كه با استوانه فاصله دارد، اين محفظه از ورود هواي مرطوب اتمسفري و يخ‌زدگي قسمت‌هاي سردتر ممانعت مي‌كند

برگه راهنماي MSDS

شناسايي محصول

نام محصول: نيتروژن

فرمول محصول: N2

حالت: گازي

تركيب و اطلاعات

ماده/ آماده‌سازي: ماده

عناصر تشكيل دهنده/ ناخالصي‌ها: شامل تركيبات شيميايي يا ناخالصي‌هاي ديگر نيز مي‌باشد

ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي در مراحل توليد گاز

مراجعه شود به پيوند …

ويژگي‌هاي گاز- نيتروژن

تشخيص خطر

سنجش‌هاي NFPA (مقياس 0-4) =0 واكنش‌پذيري =0 آتش =1 سلامتي

نگاهي اجمالي به وضعيت‌هاي اضطراري: گاز نيتروژن بي‌رنگ، بي‌بو و غيرقابل اشتعال است.

اين گازي غيرسمي است. عمده‌ترين خطر اين گاز ايجاد خفگي است زيرا اين گاز جايگزين اكسيژن مي‌شود.

مسيرهاي ورود: تنفس، پوست و تماس با چشم

تأثيرات قرار گرفتن در معرض نيتروژن بطور شديد

تنفس: ايجاد هيجان، ترشح بيش از حد بزاق دهان، نفس كشيدن سريع، سردرد، خواب‌آلودگي، گرفتگي بيني و گلو، استفراغ، سرگيجه و احساس گيجي.

تماس با چشم: بخار نيتروژن باعث ايجاد حس سوزش در چشم مي‌شود.

تماس با پوست: هيچ اثر بدي ندارد.

خوردن: احتمال خيلي اندكي وجود دارد كه نيتروژن از اين راه وارد بدن شود.

تأثيرات قرار گرفتن در معرض نيتروژن در كوتاه‌مدت

تنفس: تهوع، استفراغ، مشكل تنفسي، سردرد، خواب آلودگي، سرگيجه، احساس سوزش، عدم تعادل، تشنج

تماس با چشم: تحريك

تماس با پوست: هيچ تأثير بدي ندارد.

خوردن: احتمال خوردن مقادير زيادي از اين ماده وجود ندارد.

كمك‌هاي اوليه

تنفس: در صورت بروز تأثيرات نامطلوب، شخص را به هواي آزاد ببريد. اگر نفس نمي‌كشد تنفس مصنوعي بدهيد. اگر در نفس كشيدن مشكل دارد بايد توسط افراد خبره‌اي به او اكسيژن داده شود. سريعاً مراقبت‌هاي پزشكي را انجام دهيد.

تماس با پوست: محل موردنظر را با آب و صابون بشوييد.

تماس با چشم: سريعاً چشم‌ها را به مدت 15 دقيقه در آب باز و بسته كنيد. سپس مراقبت‌هاي پزشكي را انجام دهيد.

خوردن: اگر مقادير زيادي از اين ماده خورده شود سريعاً مراقبت‌هاي پزشكي را انجام دهيد.

اقدامات آتش‌نشاني

خطرات ويژه: خطر آتش‌سوزي خيلي اندك است. اگر مخزن‌هاي تحت فشار در معرض گرماي كافي قرار گيرند ممكن است منفجر شوند.

احتمال احتراق وجود ندارد.

مواد مناسب براي خاموش كردن آتش: مواد شيميايي خشك معمولي، دي‌اكسيدكربن و تمام شعله خاموش‌كن‌هاي ديگر. در مواقع آتش‌سوزي‌هاي بزرگ از كف صابون به همراه اسپري آب استفاده كنيد.

اقدامات بخصوص: به دستگاههاي تنفسي نياز است. آتش‌نشان‌ها بايد ماسك‌هاي تنفسي بزنند. كاركنان بايد محل را تخليه كنند.

درجه حرارت احتراق خودبخود: غيرقابل اعمال

نقطه احتراق: غيرقابل اعمال

حد اشتعال‌پذيري پاييني: غيرقابل اعمال

حد اشتعال‌پذيري بالايي: غيرقابل اعمال

حساسيت نسبت به برخورد مكانيكي: از برخورد اشياء با مخزن‌ها اجتناب كنيد.

انرژي مورد نياز براي انفجار: مخزن سربسته اگر در معرض گرماي زيادي قرار گيرد به علت فشار وارده منفجر خواهد شد. كپسول‌ها همگي به دستگاههاي فشارشكن مجهز هستند. با اين وجود اگر در معرض آتش قرار گيرند. امكان دارد منفجر شوند.

اقداماتي در خصوص جلوگيري از خطرات تصادفي

اقدامات احتياطي كاركنان: محل را تخليه كنيد از تهويه مناسب هوا اطمينان حاصل كنيد.

منبع‌هاي احتراق را خارج كنيد. به مواد ريخته شده دست نزنيد. در صورت امكان و بدون اينكه براي كاركنان خطري ايجاد شود محل نشتي را متوقف كنيد.

اقدامات احتياطي در محيط: سعي كنيد هر گونه نشتي را متوقف كنيد. از وارد شدن مواد تراوش شده به فاضلاب‌ها و زيرزمين‌ها و يا هر جاييكه تجمع آن خطرناك باشد اجتناب كنيد.

روش‌هاي پاكيزه‌سازي: تهويه محل

كنترل و ذخيره

شيوه‌هاي كنترل: شير را به آرامي باز كنيد تا از فشار ناگهاني اجتناب شود. از ايجاد هر گونه خسارت فيزيكي به سيستم ممانعت كنيد. گازها و هر گونه مواد قابل اشتعال را از سيستم جدا كنيد. از تهويه كافي استفاده كنيد.

شرايط مورد نياز براي ذخيره: ذخيره بايد در محل خشك و سرد انجام گيرد. كپسول‌ها را در بيرون يا در ساختماني مجزا ذخيره كنيد. به دور از منبع احتراق و نور مستقيم خورشيد ذخيره كنيد. محل ذخيره نبايد در مجاورت آسانسورها، سالن‌ها يا باراندازهاي كشتي باشد. كپسول‌ها را روي زمين نكشيد و يا غلت ندهيد. اجازه ندهيد تا كپسول‌ها به يكديگر برخورد كنند. بعد از استفاده شير اصلي كپسول را ببنديد و كلاهك آن را بگذاريد.

محافظت از كاركنان در مقابل قرار گرفتن در معرض گاز

حد قرار گرفتن در معرض گاز: هيچ محدوديت شغلي وجود ندارد.

تهويه: يك سيستم تهويه براي گاز خروجي فراهم آوريد اطمينان حاصل كنيد كه اين سيستم با حدود كاربردي قرار گرفتن در معرض گاز مطابقت داشته باشد.

محافظت از چشم: در مورد گاز، نيازي به حفاظت از چشم نيست، اما توصيه مي‌شود.

در مورد مايع: از عينك ايمني استفاده كنيد. در هنگام كار نبايد از لنز استفاده كنيد هميشه در هنگام كار بايد محلول شستشوي چشم و همچنين دوش آب در محل وجود داشته باشد تا در مواقع اضطراري استفاده شود.

لباس: در مورد گاز، نيازي به لباس محافظ وجود ندارد. در مورد مايع: لباس عايق سرد و محافظ به تن كنيد.

دستكش: از دستكش عايق استفاده كنيد.

انواع مواد محافظ: چرم

كفش: كفش‌هاي ايمني بر طبق ضوابط و استانداردهاي محلي

ماسك تنفس: اگر به طور پيوسته در معرض غلظت‌هاي بالاي نيتروژن هستيد ممكن است به ماسك تنفس نياز پيدا كنيد. قبل از استفاده نكات ايمني را در نظر بگيريد.

پايداري و واكنش‌پذيري

واكنش‌پذيري: مقاوم در فشار و درجه حرارت‌هاي معمولي

مواردي كه بايد اجتناب شود: از ايجاد هر گونه خسارت فيزيكي مخزن اجتناب كنيد. مخزن‌ها اگر در معرض حرارت قرار گيرند ممكن است منفجر شوند.

مواد ناسازگار: فلزات و فلزات اكساينده

تجزيه خطرناك: محصولاتي كه دچار تجزيه حرارتي مي‌شوند. اكسيدهاي نيتروژن.

پوليمريزاسيون (هم پيوندي): احتمال هم پيوندي وجود ندارد.

اطلاعات سم‌شناسي

اين محصول هيچ مسموميتي ايجاد نمي‌كند.

اطلاعات اكولوژيكي

هيچ خسارت اكولوژيكي توسط اين محصول ايجاد نمي‌شود.

مسائل مربوط به دفع و تخليه: گاز در هوا ناپديد خواهد شد.

اطلاعات مربوط به حمل‌ونقل

U.S.DOT 49 CFR 172.101:

نام دقيق محسوله: نيتروژن فشرده

شماره شناسايي: UN1066

مرتبه يا بخش خطر: 2.2 HAZARD CLASS ORDIVI SION

مقتضيات برچسب‌گذاري: 2.2

محل و نقل محموله‌هاي خطرناك كانادايي:

نام محسوله: نيتروژن فشرده

شماره UN: UN1066

كلاس 2.2