شيرهای مغناطيسی
شيرهای مغناطيسی – 1
شيرهای مغناطيسی ، از اين وسايل به عنوان شير اتوماتيک برای کنترل خروج مايعات از مخزن ها و لوله ها استفاده می شود.
ساختمان داخلی آن به اين صورت است که دارای يک سيم پيچ است که زمانی که سيم پيچ با وصل جريان به آن تحرک می شود. اهرمی را که باعث بسته شدن شير شده است جذب داخل بوبين شده و باعث می شود که شير باز شده و مايع از داخل آن عبور کند. با قطع برق از بوبين به وسيله فنر اهرم آزاد شده در نتيجه شير بسته شده و به حالت اوليه بر می گردد شکل زير نمای شير مغناطيسی را نشان می دهد.
شيرهای مغناطيسی – 2
چشم های الکتريکی (سنسورها) در شيرهای مغناطيسی :
نوعی کليد فرمان دهنده الکترونيکی است که بدون برخورد فيزيکی با دست يا هر وسيله ديگر توسط سيستم چشم الکتريکی از فاصله حداقل يک ميلی متر و حداکثر 8 متر عکس العمل نشان داده و فرمان صادر می کند و توسط رله ای که در داخل آن به کار رفته است. کنتاکت هايی باز يا بسته می کند و در نتيجه مدار مورد نظر را راه اندازی می نمايد. از اين کليد بيشتر در کارخانجات صنعتی و خطوط توليد مانند آبليمو سازی نوشابه سازی و شير پاستوريزه و غيره استفاده می شود.
رله زمانی (تايمر) و انواع آن در شيرهای مغناطيسی :
يکی از وسايل فرمان دهنده در مدارهای کنترل اتوماتيک رله زمانی می باشد. که وظيفه کنترل مدار را برای مدت زمان معينی به عهده دارد. به عبارت ديگر رله های زمانی در زمان های تنظيم شده بر روی آنها کنتاکت هايی را به طور اتوماتيک باز يا بسته می کنند و می توانند به طور اتوماتيک قسمت هايی از مدار را خاموش و قسمت های ديگر را روشن نمايند. رله های زمانی مختلف ساخته می شوند که عبارتند از :
الف) رله زمانی موتوری يا الکترومکانيکی .
ب) رله زمانی الکترونيکی .
ج) رله های زمانی نيوماتيکی (با فشار هوا) .
د) رله های زمانی بی متال يا حرارتی .
ه) رله های زمانی هیدروليکی .
الف) رله زمانی موتوری يا الکترومکانيکی در شيرهای مغناطيسی :
اين نوع رله از يک موتور کوچک تشکيل شده است که از طريق چرخ دنده يک ديسک را تا مقابل ميکروسوئيچ می چرخاند و می تواند موجب قطع يا وصل مدار شود. معمولا از رله های موتوری برای تنظيم زمان های از يک دقيقه تا 24 ساعت استفاده می شود.
ساختمان داخلی تايمر موتوری در شيرهای مغناطيسی :
محل ديسک در لحظه شروع به کار قابل تنظيم است و پس از تنظيم زمان آن (توسط زائده خارجی) و تغذيه تايمر موتور با دور ثابت به گردش در می آيد و با گردش موتور زمان تايمر شروع می شود. پس از گردش با برخورد با زائده ديسک متوقف می شود و به ميکروسوئيچ داخلی فرمان می دهد و کنتاکت های تايمر عمل می کنند و به طور اتوماتيک قطع می شوند و موتور از کار می افتد. زمان وصل اين وصل اين رله ها از دهم ثانيه به طور دائم قابل تنظيم است.
ب) رله زمانی الکترونيکی در شيرهای مغناطيسی :
از تايمرهای الکترونيکی برای تنظيم زمان های کمتر از يک ثانيه تا چندين ثانيه استفاده می شود. در ساختمان اين تايمر ها از مدارات و اجزاء الکترونيکی استفاده شده است. معمولا از تايمرهای الکترونيکی بيشتر برای مدارات ستاره_مثلث اتوماتيک و چراغ های راهنما و چشمک زن ها وبه طور کلی مدار های فرمان که نياز به تعيين زمان کوتاه دارند است استفاده می شود.
ج) رله های زمانی نيوماتيکی (با فشار هوا) در شيرهای مغناطيسی :
در اين تايمر از خاصيت ذخيره سازی و فشردگی هوا استفاده می شود. به اين ترتيب که رله در موقع رها شدن خيلی راحت رها می شود. وقتی که بوبين تحريک قسمت متحرک را جذب می کند، اهرم قطعه ای که به شکل دم اهنگر ی است فشار خواهد داد.
هوای داخلی دم از طريق سوپاپ يک طرفه خارج می شود. وقتی که بوبين از تحريک خارج می شود فنر دم را منبسط می کند، دم از طريق سوپاپ تنظيم از هوا پر می شود. سرعت انبساط دم در رابطه با پيچ تنظيم فرق می کند. وقتی که دم به حالت عادی برگشت کنتاکت ها عمل می کنند. بنابراين به وسيله ميزان کردن پيچ تنظيم عمل کردن کنتاکت ها را می توان تغيير داد. اين زمان سنج شبيه تايمر موتوری است با اين تفاوت که زمان سنج موتوری پس از تنظيم و وصل بوبين آن به ولتاژ شروع به کار می کند. ولی زمان سنج نيوماتيکی پس از قطع بوبين آن از ولتاژ شروع به کار می کند.
د) رله زمانی حرارتی (تایمر حرارتی) در شيرهای مغناطيسی :
اين نوع تايمر با استفاده از خاصيت بی متال کار می کند و در انواع : الف- رله حرارتی ذوب شونده ب- رله حرارتی بی متال ج- رله حرارتی منعکس کننده ميله ای ساخته می شوند. زمانی که جريان از بی متال عبور می کند گرم شده و پس از مدتی در اثر تغيير شکل عمل کرده و مدار را قطع يا وصل می کند. دقت اين نوع تايمر زياد نبوده و آب و هوای محيط بر روی آن اثر می گذارد. بنابراين به طور کلی رله های زمانی را می توان به دو دسته تقسيم کرد:
(ON-DELAY)
1) رله تاخير در وصل در شيرهای مغناطيسی
به رله ای گفته می شود که بايد به رله انرژی داده شود، سپس رله عمل کرده و کنتاکتی را باز يا بسته می کند مثل رله زمانی موتوری.
(OFF-DELAY): 2) رله های تاخير در قطع در شيرهای مغناطيسی
به رله ای گفته می شود که بعد از قطع شدن انرژی عمل کرده و کنتاکتی را باز يا بسته می کند مثل رله زمانی نيومانيکی.
5) رله های زمانی هيدروليکی در شيرهای مغناطيسی :
در اين رله ها از سيستم هيدروليکی جهت تاخير در مدار استفاده شده است. طرز کار آن طوری است که وقتی که جريان برق به رله وصل می شود مقداری روغن در داخل رله جا به جا می شود برای باز گشت روغن به محل اوليه زمانی لازم است که اين زمان را به عنوان زما ن تايمر مورد استفاده قرار می دهند، اين رله ها را درمدار های مختلف به کار می برند .
شناسايی کنتاکتهای رله زما نی :
رله های زمانی دارای چندين کنتاکت باز و بسته فرمان هستند که با تحريک شدن بوبين رله اين کنتاکت ها عمل کرده و مانند استارت و استوپ باعث قطع و وصل مدارها و در نتيجه فرمان اتوماتيک می شوند. علامت بوبين رله های زمانی در مدار های فرمان مانند شکل روبرو می باشد:
نکته مهم :
توجه داشته با شيم که مدارهای فرمان که در آنها از رله زمانی استفاده شده است، بايد به گونه ای طراحی شوند که بعد از عمل رله سريعا بوبين آن از مدار خارج شود. زيرا در صورتی که بوبين رله های زمانی برای مدت طولانی به ولتاژ وصل باشد صدمه ديده و از بين می رود.
ترموستات در شيرهای مغناطيسی :
ترمو ستات نوعی رله حرارتی است که در مقابل درجه حرارت محيط حساس بوده و عمل می کند. اين وسيله در دستگاه های مختلف صنعتی کاربرد فراوان دارد و وظيفه تعادل حرارتی دستگاه را به عهده دارد. در صورتی که درجه حرارت از حد تنظيمی فراتر رود کليد عمل کرده يک کنتاکت باز را می بندد و يا کنتاکت بسته ای را باز می کند. از ترموستات بيشتر در وسايل حرارتی و برودتی مانند شوفاژ يخچال چيلر استفاده می شود.
کليدهای تابع دور (کليد گريز از مرکز) در شيرهای مغناطيسی :
کليدهای تابع دور در الکتروموتور جهت خارج کردن سيم پيچ کمکی از مدار استفاده می شود. ساختمان آنها از يک محور و دو وزنه که توسط يک فنر حول محور حرکت می کند با کم و زياد شدن سرعت محور موتور با وسيله چرخنده وزنه های دو طرف به اين ترتيب طوق روی محور حرکت می کند و باعث قطع و وصل کليد می شود.
وسيله ای است که نسبت به نور حساس بوده و با برخورد شعاع های نوری به صفحه آن باعث افزايش مقاومت اهمی يک مقاومت نوری می شود. در اين حالت مدار را قطع می کند. با کاهش نور مقاومت اهمی مقاومت نوری کم شده و مانند يک هادی عمل می کند. در اين حالت ولتاژی را به رله داخل آن رسانده و موجب وصل شدن رله می گردد در داخل رله يک کليد باز وجود دارد، که با تحريک رله جريان را از خود عبور داده در واقع کنتاکت باز بسته می شود. از اين عملکرد فتوسل می توانيم برای روشن خاموش کردن لامپ های معابر و محوطه مراکز بزرگ مانند کارخانجات مدارس بيمارستان ها و غيره استفاده کنيم. امروزه معمولا فتوسل ها را در مسير بوبين کنتاکتورها قرار داده و ولتاژ تغذيه لامپ ها را از مدار قدرت کنتاکتور می گيرند.
نکته مهم :
فتوسل ها بايد در نقا طی نصب شوند که نور روز مستقيما به آنها بتابد و تا جايی که امکان دارد، سايه هيچ وسيله ای روی آن نيفتد.
