سرويس قرار دان پمپ های external gear
الف – انجام بازرسي های لازم قبل از راه اندازی
1-تعيين جهت چرخش موتور قبل از اتصال پمپ به الکتروموتور در سرويس قرار دان پمپ های external gear
موتور را روشن کنيد.يک يادو بار آن را روشن و خاموش کنيد برای اين که از جهت چرخش صحيح آن، عدم وجود ارتعاش، صدا، …اطمينان حاصل شود. اين کار درحضور برق کار انجام می شود. چک موتور در صورتی که پمپ برای تعميرات باز شده و دوباره نصب می شود الزامی است و اين کار برای پمپ هايی که به طور موقت از سرويس خارج می شوند و نياز به تعميرات ندارند، الزامی نيست. اکثر پمپ های دنده ای راست گرد هستند، اگر از سمت موتور به پمپ نگاه شود، محور در جهت عقربه های ساعت می چرخند. جهت چرخش پمپ معمولا بر روی پوسته پمپ نشان داده می شود. جهت چرخش تعيين کننده ورودی و خروجی پمپ نيز می باشد. اگر از سمت موتور به پمپ نگاه شود، در جهت عقربه های ساعت بچرخد دهانه خروجی در سمت راست و درصورتی که درخلاف جهت عقربه های ساعت بچرخد، دهانه خروجی در سمت چپ خواهد بود.
2- نظارت بر alignment کردن که توسط تعميرات انجام می شود.
از هم محوری شافت پمپ و موتور اطمينان حاصل کنيد. عدم هم محوری ما بين شافت موتور و پمپ، منجر به فرسايش قطعات داخلی از قبيل چرخ دنده ها، سطوح داخلی پوسته، سيستم آب بندی، برينگ ها و در نهايت خرابی پمپ خواهد شد.
در سرويس قرار دان پمپهای external gear
3- پيش گرم کردن پمپ
مواد پمپ شونده پمپ های gear اغلب دارای ويسکوزيته بالايی هستند، از اين رو اين مواد به صورت گرم پمپ می شوند. اگر عمل مکش به يکباره صورت گيرد چون سيال داغ است، احتمال شوک حرارتی به علت گرم شدن سريع پوسته و اجزای داخلی پمپ وجود دارد که درنهايت منجر به اطجاد خرابی در پمپ می شود، و يا به علت تغيير ناگهانی دما و شوک حرارتی ايجاد شده هم محوری ما بين شافت پمپ و موتور از بين رفته و misalignment اتفاق می افتد و يا شافت قفل می شود. پمپ هايی که سيالات گرم را پمپاژ می کنند مجهز به سيستم گرم کننده ای هستند که به دور پوسته قرارمی گيرد. جهت پيش گرم کردن پمپ بايستی مسيرهای بخارياسيال داغ باز باشد تاپوسته به تدريج گرم شود.
4- حصول اطمينان از بازبودن شيرهای ورودی و خروجی
5- حصول اطمينان از عدم گير داشتن شافت
در صورتی که امکان چرخاندن شافت پمپ وجود دارد، شافت پمپ را با دست به آرامی بچرخانيد برای اين که از عدم گير داشتن آن اطمينان حاصل کنيد. از طرفی چرخاندن شافت با دست به آرامی باعث مي شود که سيال پمپ شونده کاملا، دنده ها، شافت و برينگ های داخل و سطوح مکانيکال سيال را در برگيرد و آن هارا از حالت خشکی در آورد و عمل روان کاری را انجام دهد.
6- اطمينان از نصب فيلتر يا استرينر در سرويس قرار دان پمپ های external gear
فيلتر يا strainer موجود در لوله مکش را چکش را چک کنيد و در صورت گرفتگی، آن را تميز و يا تعويض کنيد. البته بايستی ذکر نمود که فيلتر و استرينر بعد از آين که پمپ جهت تعميرات باز می شود بازرسی شده و در صورت نياز تميز يا تعويض می شود. درمورد پمپ های کمکی که بايستی سريعا در سرويس قرار گيرند چک کردن فيلتر يا استريز انجام نمی شود.
7-در صورتی که برای روان کاری برينگ های خارجی از روغن استفاده شود، level روغن مورد نياز آنها را چک کنيد.
8- چک level سيال در سرويس قرار دان پمپ های external gear
Level سيال موجود در منبعی که پمپاژ از آن صورت می گيرد را چک کرده و از کافی بودن آن اطمينان حاصل کنيد. چک کردن l evelسيال از طريق انواع indicator level ها انجام می شود.
ب- راه اندازی
1- روشن کردن موتور در سرويس قرار دان پمپ های external gear
2- انجام هواگيری در سرويس قرار دان پمپ های external gear
در سرويس قرار دان پمپ های external gear
مسير تخليه هوا، جهت انجام هواگيری باز شده و زمانی که سيال شروع به خارج کردن ازآن نمود، آن را ببنديد. جهت تخليه هوا از شير هواگيری که درلوله خروجی پمپ تعبيه شده، استفاده می کنند. پمپ های gear بر تخليه پمپ های سانتريفیوژ قادر به پمپاژ سيالات با درصد هوا هستند، اما برای محافظت تجهيزات ديگر موجود در سيستم که سيال پس از پمپاژ وارد آنها می شود. خصوصا درمواردی که ازپمپ های gear جهت تزريق روغن استفاده مي شود، بايستی هوای موجود در سيال را از طريق شير هواگيری تخليه نمود.
3- افزايش يا کاهش دبی در سرويس قرار دان پمپ های external gear
درصورت نياز به تغييردبی توجه کنيدکه در پمپ های دنده ای هرگز تنظيم دبی را با شير discharge و suction انجام ندهيد. يکی از روش های تغييردبی، تغيير سرعت پمپ می باشد. در صورتی که محرک پمپ، توربين ويا موتور DC باشد، تغيير سرعت امکان پذير است اما در بيشتر موارد امکان تغيير سرعت وجود ندارد. در اين صورت تنظيم دبی از طريق مسير By passدر لوله discharge صورت می گيرد. با بازکردن و بستن شير by pass می توان به دبی مورد نظر رسيد. مقدار مورد نياز پروسس به لوله خروجی رفته و مقدار اضافی از طريق مسير by pass به داخل مخزن اوليه سيال برمی گردد. تنظيم شير by pass می تواند به صورت دستی و يا اتوماتيکی باشد. خروجی bypass بايدبه مخزنی که سيال ازآن پمپ می شود برگردد و نه به دهانه مکش پمپ، چون اين امر موجب گرم شدن سيال پمپ شونده می شود. در مواردی که امان باز گشتن خروجی به منبع وجود ندارد بايد حداقل ده برابر قطر لوله مکش از ورودی پمپ فاصله گرفته و خروجی Bypass وارد آنجا شود.
ج- انجام بازرسي های لازم بعد از راه اندازی
1- بازرسی پمپ از نظر ارتعاش، صدا،فشار و آمپر در سرويس قرار دان پمپ های external gear
پمپ را از ارتعاش، صدا، فشار و آمپر مصرفی چک کنيد. اگر شرايط غيرعادل وجود داشت پمپ را سريعا متوقف کنيد. به صدای چرخ دنده ها و برينگ ها گوش دهيد و مطمئن شويد که صدای غير عادی از آن بيرون نمی آيد.
2- چک دمای برينگ های پمپ و الکتروموتور در سرويس قرار دان پمپ های external gear
دمای برينگ ها را مرتبا چک کنيد.برای چک دمای برينگ های الکتروموتور از پشت دست استفاده کنيد. در صورتی که امکان گذاشتن دست بر روی housing برينگ های پمپ وجود دارد و اين امرخطرناک نيست، با گذاشتن دست بر محل قرار گرفتن بيرينگ ها اين کار را انجام دهيد، در غير اين صورت از ترمومتر استفاده کنيد.
دمای قابل قبول، حدود 20 درجه بيشتر از سيال پمپ شونده می باشد. دمای پوسته نيز به طريق مشابه يعنی با گذاشتن دست بر روی آن چک شود، درصورت گرم شدن بيش ازحد پوسته مشکل ريشه يابی شود. درصورتی که اطمينان داريدکه سيال پمپ شونده داغ است، جهت چک دما هيچ گاه ازدست استفاده نکنيد و از ابزارهای موجود مانند ترمومترها برای اين منظور استفاده کنيد.
3- بررسی سيستم آب بندی از لحاظ نشتی در سرويس قرار دان پمپ های external gear
برای سيستم آب بندی از نوع packing کمی نشتی لازم است. نشتی سبب خنک شدن packingها خواهد شد. محکم بستن گلند منجر به فرسايش سريع packingهاوسوختن آنها، نشتی زياد و همچنين افزايش توان مصرفی خواهد شد. درصورتی که سيستم آب بندی از نوع مکانيکال سيل باشد، کمی نشتی از مکانيکال سيل در هنگام راه اندازی مانعی ندارد، اما اگر نشتی به طور دائم وجود داشت بايد علت ريشه يابی شود.
4- بعد از راه اندازی پمپ درصورتی که هواگيری به درستی انجام شود، 30 ثانيه بعد از راه اندازی بايستی فشار خروجی شروع به بالارفتن کرده و پمپاژ انجام شود. عدم پمپاژ سيال می تواند به علت نفوذ هوابه داخل پمپ از طريق پوسته و اتصالات ويا به علت افت فشار ايجاد شده در لوله باشد. در اين صورت پمپ را خاموش کرده و نسبت به رفع مشکل اقدام کنيد. در خصوص دلايل عدم پمپاژ می توانيد به قسمت عيوب و نحوه تشخيص مراجعه کنيد.
1- موتور را خاموش کنيد
2- شير مکش و خروجی را کاملا ببنديد
ذکر يک نکته ضروری است که در لوله های ورودی وخروجی پمپ علاوه برشيرها مذکور، check valve نيز موجود است. از اين رو در پمپ هايی gear در صورتی که نيازبه تعميرات پمپ وجود ندارد. درصورت وجود check valve در ورودی و خروجی، الزامی به بستن شيرها نيست.
3- در صورتی که نياز به تعميرات پمپ وجود دارد، پمپ را از مواد پمپ شونده تخليه کرده و درصورت امکان جهت خارج کردن کامل سيال پمپ شونده از قسمت های داخلی، از يک سيال خنثی جهت شستشوی پمپ استفاده کنيد. پمپ های دنده ای کوچک فاقد مسير draining در پوسته می باشند. از اين رو جهت تخليه پمپ بايستی از مسير braining که در لوله ورودی يا خروجی وجود دارد استفاده نمود. در پمپ های دنده ای بزرگ در صورتی که مسير draining درپوسته تعبيه شده باشد draining از آنجا انجام می شود. در غير اين صورت جهت تخليه آنها نيز بايستی از مسير draining در لوله ورودی يا خروجی پمپ استفاده نمود. جهت تخليه سيال پمپ شونده، بهتر است که پمپ را به مدت چند ثانيه با شير draining و suction بسته به راه انداخت تا پمپ ازسيال به طور کامل تخليه شود. پليمرهای مذاب و يا سيالاتی که ويسکوزيته آنها در دمای معمولی بالاست به صورت گرم پمپاژ می شوند. در صورت راکد ماندن سيال در داخل پمپ، امکان جامد شدن آنها وجود دارد. در اين حالت سيال به صورت داغ تخليه می شود ولی بايستی نکات ايمنی را درهنگام تخليه سيال داغ رعايت نمود. پس از تخليه پمپ، مسير بخار يا سيال داغ که جهت گرم کردن پوسته استفاده می شود از سويس خارج گردد.
4- در صورتی که پمپ مجددادرسرويس قرار خواهد گرفت و نياز به تعميرات ندارد، نيازی به تخليه پمپ نيست. البته ذکر اين نکته ضروری است که اگر سيال در صورت راکد بودن در مدت زمانی که در سرويس نيست در داخل پمپ تشکيل رسوب دهد بايستی حتما پمپ را به طور کامل از سيال تخليه نمود. سيالات با ويسکوزيته بالا به صورت گرم پمپاژ می شوند اگر اين سيالات در صورت راکد بودن در داخل پمپ تشکيل رسوب ندهند آنها را تخليه نکرده تنها گرم نگه می دارند. در دور پوسته، محفظه گرم کننده تعبيه شده که از آن بخاريا سيال داغ جهت گرم نگه داشت سيال پمپ شونده عبور می کند. در اين صورت حتما بايستی توجه نمودکه اين مسيرهادرهنگام خاموش کردن پمپ در سرويس باقی بماند تا سيال در داخل پمپ جامد نشود.
ثبت پارامتر ها وانجام بازرسي های لازم :
دمای سيال پمپ شونده، فشار خروجی ،اختلاف فشار خروجی ورودی، level سيال موجود در منبعی که پمپاژ از آن صورت می گيرد. اختلاف فشار ورودی وخروجی فيلتر پارامترهای مهم اين نوع پمپ ها می باشند که ازروی نشانگرهای مختلف قرائت و نهايتا دربرگه ای به نام log sheet در ساعات مشخصی توسط اپراتور ثبت می شوند. اختلاف فشار ورودی و خروجی پمپ و اختلاف فشار ورودی و خروجی فيلتر يا استرينر در پمپ های gear استفاده شده در سيستم های روغن کاری گردشی حائز اهميت می باشند. انسداد در فيلترها يا استرينرها و عدم روان کاری مناسب ياتاقان ها وديگر قسمت های مورد نياز به روان کاری در تجهيزات سنگين، موجب خشک کارکردن و خرابی سريع قطعات می شود. درسيستم های گردشی روغن معمولا با استفاده از differential pressure اختلاف فشار دو سر فيلتر يا استرينر يادداشت می شود. درصورتی که عددقرائت شده ازمحدوده مجازذکر شده درlog sheet بيشتر بود، بايستی نسبت به تعويض يا تميزی فيلتر اقدام نمود. فيلترها و استرينرها دومی را در سرويس قرار داد و فيلتر يا استرينر اولی را تميز يا تعويض نمود.
از آنجائي که پمپ های gear غالبا برای پمپاژ سيالات با ويسکوزيته بالا استفاده می شوند و اين سيالات نيز با دمای بالا پمپاژ می شوند، هرگونه کاهش دما می تواند منجر به سفت شدن سيال، افزايش توان مصرفی پمپ وساير مشکلات ديگر شود. در سيستم های روان کاری گردشی، افزايش درجه حرارت روغن موجب کاهش لزجی آن می شود. از طرفی بازده پمپ های دنده ای رابطه مستقيم با ويسکوزيته دارد. بنابراين پارامتر دما بسيار مهم بوده و بايستی ثبت شود. ثبت دما از طريق نشانگر دما انجام می شود.
ثبت پارامتر ها و انجام بازرسي های لازم
کاهش level سيال می تواند منجر به مکش هوا به داخل پمپ و خشک کار کردن پمپ شود. هر چند که پمپ های gear قادر به پمپاژ سيال همراه بادرصدی هوا هستند اما وجود هوا خصوصا زمانی که از پمپ های gear جهت تزريق روغن استفاده می شود، منجر به عدم روان کاری مناسب تجهيزات می گردد.چک level سيال ازطريق نشانگرهای level صورت می گيرد.
درصورتی که تفاوت فشارخروجی ورودی پمپ ازمقدار ذکر شده در log sheet کمتر باشد، اپراتور می بايست با استفاده از تجربيات خود ويا بخش عيوب و نحوه تشخيص مشکل مربوط را شناسايی و نسب به رفع آن اقدام کند.
علاوه بر ثبت پارامترها در log sheetبايستی بازرسي های ذيل را همزمان با ثبت پارامترها انجام داد:
1- بررسی سيستم آب بندی از لحاظ نشتی در سرويس قرار دان پمپ های external gear
در صورتی که سيستم آب بندی از نوع packing باشدحدودا 10-8 قطره در دقيقه در پمپ های gear مانعی ندارد. مکانيکال سيل بايستی فاقد نشتی تنظيم گلند بايستی به طور دوره ای توسط تعميرات انجام شود، برای اين که از نشتی زياد packing جلوگيری شود. تنظيم گلند از طريق سفت کردن پيچ های گلند انجام می شود اما بايستی دقت نمود که نباستی packing را آنچنان محکم کرد که نشتی نداشته باشد. در صورت خرابی packing ها نسبت به تعويض کل آنها اقدام شود.
2- دنده ها و برينگ های پمپ و الکترموتور از نظر صداو ارتعاش بايستی بررسی شود. در صورت وجود ارتعاش و صدا اپراتور می بايست با استفاده از تجربيات خود و يا بخش عيوب و نحوه تشخيص اين نرم افزار مشکل مربوط را شناسايی و نسبت به رفع آن اقدام کند.