رله ها
رله ها
2) رله ها :
دستگاه هايی هستند که مانند فيوز برای حفاظت ماشين ها و مدارات الکتريکی در مقابل اضافه بار و اتصال کوتاه به کار می روند، رله ها دارای انواع مختلفی هستند، که عبارتند از :
الف) رله ها ی حرارتی (بی متال) :
وسيله ای است جهت حفاظت الکتروموتورهای سه فاز و تکفاز در برابر اضافه بار ساختمان رله های حرارتی بسيار ساده بوده اين رله از دو تيغه فلزی غيرهمجنس که دارای ضريب انبساط طولی متفاوتی بوده و به وسيله نورد گرم روی يکديگر پرس می شوند، تشکيل شده است. اين دو فلز دارای ضريب انبساط حرارتی يکسان نبوده و در نتيجه تغيير درجه حرارتی باعث خم شدن آنها به سمت فلزی که ضريب انبساط کمتری دارد می گردد. اين خمش می تواند موجب قطع يک کليد شود و فاز مربوط را قطع نمايد. در رله های حرارتی عبور جريان از داخل بی متال موجب گرم شدن آن و در نتيجه قطع مدار می شود. شکل ها ی زير حالت قطع و وصل اين رله ها را نشان می دهند:
مدت زمانی که طول می کشد تا در اثر اضافه بار رله حرارتی مدار را قطع کند بستگی به مقدار اضافه بار و شرايط راه اندازی دارد. بنابراين يک رله حرارتی مناسب طبق استاندارد بايد دارای شرايط نيز باشد:
1) در بار نامی و نرمال مدار را قطع نکند.
2) اگر جريان عبور به اندازه %5 بيشتر از مقدار تنظيم شده روی رله حرارتی باشد، بايد در مدت زمان بيشتر از دو ساعت مدار را قطع کند.
3 ) اگر جريان عبور ی از رله به اندازه %25 بيشتر از جريان تنظيم شده باشد، در زمان کمتر از دو ساعت مدار را قطع نمايد.
4) اگر جريان عبور از رله 50% بيشتر از جريان تنظيم شده باشد، بايد در زمان کمتر از دو دقيقه مدار را قطع کند.
5) اگر جريان عبور از رله حرارتی 6 برابر جريان تنظيم شده باشد. (مثلا در هنگام راه اندازی موتورهای اسنکرون)
در حالتی که رله سرد است، در راه اندازی معمولی در زمان بيشتر از دو ثانيه و در راه اندازی سخت در زمان بيشتر از پنج ثانيه مدار را قطع نمايد.
چگونگی تنظيم رله ها حرارتی :
رله های حرارتی برای جريان های مختلف ساخته شده اند و دارای يک تنظيم می باشند، که بوسيله پيچ تنظيم جريان آن را با توجه به جريان نامی الکتروموتورها تنظيم می کنند. به منظور حفاظت موتور در برابر اضافه بار در موتورهايی که بصورت مستقيم به شبکه وصل می شوند، جريان رله حرارتی بايد برابر جريان نامی موتور باشد. به عنوان مثال اگر جريان نامی موتوری 9 آمپر باشد، بايد رله حرارتی 6 تا 10 آمپر را انتخاب نمود و آن را روی 9 آمپر تنظيم کرده است. در راه اندازی ستاره_مثلث می توانيم رله حرارتی را با حالت های زير در مدار قرار دهيم.
- اگر رله حرارتی فقط در نقطه A قرار گيرد، جريان آن برابر نامی موتور در اتصال مثلث تنظيم می شود.
2) اگر رله حرارتی فقط در نقطه ی B قرار گيرد، جريان آن به نسبت 3/1√ يا 0.58 جريان نامی موتور در اتصال مثلث تنظيم می شود.
3) اگر رله حرارتی به صورت دورله در نقاط B و C گيرد، جريان رله ها برابر جريان نامی در اتصال مثلث تنظيم می شود.
شناسايی کنتاکت های رله حرارتی :
هر رله حرارتی دارای سه کنتاکت قدرت می باشد. اين کنتاکت ها معمولا به خروجی کنتاکت های قدرت کنتاکتور وصل می شود و جريان ورودی به سيم پيچ های الکتروموتور از داخل آنها عبور می نمايد. شکل زير کنتاکت های قدرت يک رله حرارتی در مدار تکفاز و سه فاز می دهد. همچنين هر رله حرارتی دارای دو کنتاکت باز و بسته فرمان می باشد. کنتاکت بسته ی آن در حالت عادی وصل بوده و جريان را از خود عبور می دهد. اين کنتاکتور و در زير فيوز فرمان قرار می گيرد و کنتاکت باز که در حالت عادی قطع می باشد، در مسير يک آژير قرار می گيرد. نحوه کار اين دو کنتاکت به اين صورت است که هر گاه در اثر عبور جريان اضافی هر کدام از سه کنتاکت قدرت قطع شود، به همراه خود کنتاکت بسته را قطع کرده و کنتاکت باز بسته يا وصل می کند. در نتيجه کنتاکت بسته موجب قطع کامل برق به موتور می گردد و از صدمه ديدن آن جلوگيری می کند.
